woensdag 26 oktober 2016

Eén groot struikelblok: d's, t's en dt's

Dit is mijn eerste blog voor Pakkende Tekst, mijn tekstbureau. En dus snij ik maar meteen een onderwerp aan waar veel mensen over struikelen: de vervoeging van werkwoorden. Deze keer richt ik me alleen maar op de tegenwoordige tijd (voor de liefhebbende perfectionist: de o.t.t. - weet je nog wat die afkorting betekent?).

'Het beloofd gezellig te worden,' stond op de poster die aan de deur hing van de vroegere basisschool van mijn kinderen. Ik kon het niet nalaten de directrice van de school hier direct op aan te spreken. En goddank schrok ze er net zo hard van als ik.
Want wat gaat er hier mis? Het beloofd. Het beloofd? Dit is het soort fout dat ik veel zie. Eerst maar eens de technische oplossing - kijken we daarna naar het ezelsbruggetje. Het hele werkwoord is beloven. De stam (= de ik-vorm) is beloof. Het is derde persoon enkelvoud, dus zegt de regel: stam + t.
En dan krijg je: het belooft gezellig te worden.

Taalgevoel

Voor wie struikelt over de regel, bestaat er een ezelsbruggetje. Ooit gehoord van de surf-regel? Heel eenvoudig. Ik surf, jij surft, hij surft. Kan niet missen. Doe je altijd goed. Stam + t. Wéét dat je als moedertaalspreker een enorm taalgevoel hebt!
Het lijkt wat lastiger als de stam van een werkwoord eindigt op een d. Het beruchtste werkwoord is worden. Hij word of hij wordt? Nu laat je taalgevoel je helaas in de steek, omdat je de t niet hoort. Maar ook nu weer kun je ijskoud de surf-regel uit de kast halen: hij surft (stam + t), dus is het ook hij wordt.

Vragende zin

Hou je vast, want we zijn er nog niet. Stel nu dat de zin vragend is. Wordt het kind groot of word het kind groot? Je hoort niet of er een t achter komt of niet, dus da's een lastige. Pas ook nu maar gewoon de surf-regel toe: surft het kind of surf het kind?
Dus: Jij vindt het ijsje lekker, maar Vind jij het ijsje lekker?

Geen gedoe met 't kofschip of 't fokschaap, want daar heb je in de tegenwoordige tijd niets mee te maken. Daar hebben we het een andere keer wel over!